İlk kez 1982 yılında IBM bilgisayarlarında kullanılan ve teknolojinin gelişmesiyle birlikte o günden bugüne yapısında pek çok değişiklik meydana gelen anakart, en önemli bilgisayar bileşenlerinden biridir. Bilgisayarların ve mobil telefonların son derece yaygın bir şekilde kullanılması sonucunda bu terimi duymayan çok fazla kişi kalmasa da, her kullanıcı anakart hakkında yeterli bilgiye sahip değildir. Buna bağlı olarak “Anakart nedir, ne işe yarar?” gibi soruların yanıtını merak edenler de bir hayli fazladır. Siz de “Anakart ne demek?”, “Bilgisayarda anakart nedir? ve “Anakartın görevi nedir?” gibi sorulara yanıt arıyorsanız, doğru yerdesiniz! Aradığınız yanıtları sizin için hazırladığımız içeriğimizde bulabilirsiniz.
İçerik Tablosu
Anakart Nedir?
Bilgisayarların olmazsa olmazı anakart, bilgisayarın tüm donanımlarının entegre olduğu temel bir bileşendir. İngilizcede “motherboard” olarak bilinen anakart, aynı zamanda sistem kartı olarak da adlandırılır. Bilgisayarın tüm bileşenlerini bir araya getirerek bağlayan anakart sayesinde işlemci, sabit disk, RAM, SSD, ekran kartı ve diğer bileşenler birbiriyle iletişim kurabilir. Tüm bileşenler anakartın üzerindeki yuvalara takılır ve her bileşenin hem veri transferi hem güç kaynağı anakart tarafından kontrol edilir. Buna bağlı olarak anakart için genel olarak bilgisayarın çalışma kalitesini ve performansını belirleyen en önemli bileşenlerden biri demek mümkündür.
Anakart Nasıl Çalışır?
Anakart bilgisayarın temel bileşenlerini bir araya getirerek bunlar arasında iletişimi sağlama görevini üstlenen merkezi bir kart olarak tanımlanabilir. Anakartın üzerinde, bilgisayarın beyni olarak kabul edilen işlemcinin yerleştirileceği bir soket bulunur. Ayrıca geçici bellek olarak kullanılan ve işlemcinin hızlı bir şekilde erişebildiği RAM de anakart üzerinde yer alır. RAM modüllerinin takılması için anakart üzerinde bellek slotları vardır. Genişleme yuvaları ya da slotları ise ses kartı, grafik kartı, ağ kartı gibi ek bileşenlerin takılması amacıyla kullanılır.
Anakart, üzerinde bulunan çeşitli veri yolları sayesinde, bileşenler arasındaki veri transferini sağlar. Böylece özellikle işlemci ve bellek arasında çok hızlı veri iletişimi gerçekleştirilebilir. Anakartın üzerinde bulunan yonga setleri (chipset), bilgisayarın ana kontrol birimleri olup kuzey köprüsü (Northbridge) ve güney köprüsü (Southbridge) olarak iki ana bölüme ayrılır. İşlemci, bellek ve grafik kartı gibi yüksek hızlı bileşenlerle iletişimi Kuzey köprüsü yönetirken; Güney köprüsü USB portları, SATA bağlantıları gibi daha düşük hızlı bileşenlerle ilgilenir.
Yine anakart üzerinde bulunan BIOS ya da UEFI bilgisayarın başlangıcında temel sistem ayarları ile başlangıç işlemlerini kontrol eder. Anakart, üzerinde bulundurduğu parçalara güç verir. Güç kaynağından aldığı gücü, üzerinde takılı olan bileşenler ile çevre birimlerine dağıtır. Özetle, anakart bir yandan güç dağıtımı yaparken bir yandan da bileşenler arasında iletişim kurulmasına yardımcı olur.
Anakart Özellikleri
Bilgisayar sistemlerinin temel bileşenleri arasında yer alan anakartların çeşitli özellikleri bulunur. Anakartlar belirli bir işlemci soketi tipini desteklemekte olup Intel ya da AMD işlemcileriyle uyumlu olabilir. Ayrıca anakartlar DDR3, DDR4 gibi belirli tipte bellek modüllerini destekler. Anakartın ek bileşenleri destekleme kabiliyetini belirleyen PCIe, PCI, AGP gibi genişleme yuvaları ise ses kartı ve grafik kartı gibi bileşenleri takmak için kullanılır.
SATA ve M.2 bağlantı noktaları ise SSD ve HDD gibi depolama cihazlarını bağlamak için kullanılabilir. Anakart üzerinde USB 2.0, USB 3.0, USB-C gibi çeşitli USB bağlantı noktaları bulunabilir. Bu bağlantıların harici cihazlar ve veri transferi için kullanılması mümkündür. Ethernet portları ya da entegre ağ kartları ise bilgisayarın ağa bağlanmasını sağlar.
Ses kartı desteği ve ses çıkışları, ses donanımının bağlanması amacıyla kullanılır. Anakartların boyutları ve tasarımları farklı farklı olabilir. ATX, MicroATX, Mini-ITX gibi form faktörleri, anakartın uyumlu olduğu kasa tipini belirlemektedir. Buna ek olarak anakartların marka ve modelden bağımsız olarak RGB aydınlatma, USB Type-C bağlantıları, Wi-Fi ve Bluetooth entegrasyonu gibi ek özellikleri bulunabilir. Her anakartın belirli bir amaca hizmet etmek üzere tasarlanması sayesinde, her kullanıcı tercihlerine ve ihtiyaçlarına uygun seçimler yapabilir.
Anakart Ne İşe Yarar?
Anakart, yonga setleri üzerine kurulu yapısı sayesinde, bilgisayarın sahip olduğu tüm özellikleri merkezi bir konumda tutar. Bir bilgisayar sistemindeki tüm bileşenlerin bir arada çalışması için ihtiyaç duyulan elektrik devrelerini ve bileşenlerini barındırdığından bilgisayarın çalışması için gereken pek çok işlevi yerine getirir.
- Anakart, bilgisayarın diğer bileşenlerinin bağlanabileceği yuvalar ve portlar sağlar. Bu sayede işlemci, sabit disk, ekran kartı, bellek ve optik sürücüler anakart üzerindeki yuvalara takılır.
- Anakart aynı zamanda bilgisayar bileşenleri arasındaki veri iletişimini sağlar. İşlemci, bellek ve bilgisayarın diğer bileşenleri arasındaki veri aktarımı, anakart üzerindeki veriyolu olarak adlandırılan özel bir yolla gerçekleştirilebilmektedir.
- Anakart, bilgisayarın diğer bileşenlerine güç sağlama amacıyla kullanılan ana güç kaynağına bağlanmakta olup anakartın üzerinde bulunan voltaj regülatörlerinden farklı bileşenlere uygun voltaj sağlama amacıyla faydalanılır.
- Anakartın üzerinde yer alan BIOS, bilgisayarın açılışı sırasında işlemcinin kontrolünü ele alır ve diğer bileşenlerin doğru bir şekilde çalışmasını sağlar. Ayrıca sistem saati, tarihi ve diğer sistem ayarları BIOS tarafından yönetilir.
- Anakartın üzerinde farklı ek bileşenlerin takılabileceği genişleme yuvaları vardır. Bu yuvalara ekran kartı, ses kartı ve ağ kartı gibi farklı bileşenler takılabilir.
Anakart Nerede Bulunur?
Anakart genellikle metal ya da plastik bir gövdeye sahip olan bilgisayar kasasının içerisinde bulunur. Bilgisayar kasasının en büyük ve düz bir kart şeklindeki parçası olan anakartın yerinin bilinmesi ve doğru bağlantıların yapılması, bilgisayar montajı ya da yükseltme işlemleri sırasında çok önemlidir. Özellikle anakartın kasayla uyumluluğuna dikkat edilmeli, anakartın boyutunun ve şeklinin bilgisayar kasasıyla uyumlu olduğundan emin olunmalıdır.
Bilgisayarda Anakartın Görevi
Anakart genellikle “bilgisayarın kalbi” olarak adlandırılır. Bilgisayarın bu temel bileşeni, diğer donanım parçalarını bir araya getirerek sorunsuz bir iş birliği içerisinde çalışmalarını sağlar. Bilgisayarda anakartın görevi aynı zamanda bilgisayarın performansını belirleyen kilit unsurlardan oluşur.
- Anakart; işlemci, grafik kartı, depolama birimleri, bellek ve diğer genişleme kartlarını bir araya getirerek bilgisayarın temel yapı taşlarını birleştirir ve bunların uyumlu bir şekilde çalışmasını sağlar.
- Anakartın bileşenler arasında veri iletişimini sağlama görevi sayesinde işlemci, grafik kartı, bellek ve diğer donanım parçaları anakart üzerindeki veri yollarından faydalanarak birbirleriyle iletişim kurabilir.
- PCI ve PCIe gibi genişleme yuvalarına grafik kartı, ağ kartı ve ses kartı gibi ek bileşenler takılması, bilgisayarın özelliklerini geliştirme imkanı sunar.
- Anakart aynı zamanda güç kaynağı yönetimini üstlenmekte olup güç kaynağı, anakartın üzerinde bulunan konnektörlerden faydalanarak bilgisayarların enerji ihtiyacını karşılar.
Anakartlar, bilgisayarların merkezi bir bileşeni olduğu için doğru bir şekilde seçim yapmak çok önemlidir. Çünkü, doğru anakart seçimi bilgisayarınızın performansı ve sahip olacağı özellikler açısından kritik bir unsurdur. Anakart bilgisayarın performansını, stabilitesini ve genişletilebilirliğini etkileyen bir bileşen olduğundan bilgisayar kullanıcılarının ve sistem tasarımcılarının, ihtiyaçlarına uygun bir anakart seçmesi gerekir. Bu sayede verimli bir şekilde çalışan ve güçlü bir performans sergileyen bir bilgisayara sahip olmak mümkün olabilir.
