Dünyanın pek çok ülkesiyle kıyasladığımızda, ülkemizin bilim adamı yetiştirme konusunda çok etkileyici bir performansı olduğunu söylemek ne yazık ki mümkün değil. Ancak geçmişten günümüzde pek çok Türk bilim insanı yetiştiği gerçeği de göz ardı edilmemeli. Yalnızca ülkemizde değil dünya genelinde tanınan Türk bilim insanları bilim dünyasına önemli katkılar sağlamıştır. Türk bilim insanları araştırma ödevi hazırlayan öğrencilere birer ilham kaynağı olmasını umduğumuz ve ülkemize katkı sağlayan bilim insanları sizler için hazırladığımız listemizde!
İçerik Tablosu
Aziz Sancar
Ünlü Türk bilim insanları arasına ismini altın harflerle yazdıran Aziz Sancar, 1946 yılında Mardin’de dünyaya geldi. İstanbul Tıp Fakültesinden mezun olduktan sonra Dallas Texas Üniversitesi’nde Moleküler Biyoloji alanında doktorasını verdi. Doçentlik tezini Yale Üniversitesi’nde DNA onarımı dalında tamamladı. DNA onarımı, kanser tedavisi, hücre dizilimi ve biyolojik saat üzerindeki çalışmalarını sürdüren Aziz Sancar 2005 yılında bilim dünyasının en prestijli üyeliklerinden biri olan ABD Ulusal Bilimler Akademisi’ne seçildi. Böylece söz konusu akademiye seçilen ilk Türk bilim insanı olma unvanını elde etti.
Hasar gören DNA’ların hücreler tarafından nasıl onarıldığını ve mevcut genetik bilginin nasıl korunduğunu haritalandıran araştırmaları Aziz Sancar’ın 2015 yılında Amerikalı Paul Modrich ve İsveçli Tomas Lindahl ile birlikte Nobel Kimya Ödülü’nü kazanmasını sağladı. Aziz Sancar’ın bilimsel katkılarıyla sınırlı kalmayan sosyal sorumluluk projelerine verdiği destek ve eğitim faaliyetleri, onu aynı zamanda Türkiye’nin bilim ve eğitim alanındaki öncülerinden biri hâline getirdi.
Cahit Arf
En önemli Türk bilim adamları arasında yer alan Cahit Arf, 1910 yılında Selanik’te dünyaya geldi. Eğitim hayatını yurt içi ve yurt dışı çeşitli eğitim kurumlarında tamamladı. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesinde profesörlüğe ve ordinaryüs profesörlüğe yükseldi. 1964 yılında ise TÜBİTAK’ın ilk bilim kurulu başkanı oldu. Matematik alanına önemli katkılarda bulunan Cahit Arf aynı zamanda Arf Halkaları, Arf Sabiti ya da Arf Sarmalları
olarak bilinen buluşun da sahibidir. Alman matematikçi Helmut Hesse ile birlikte Hesse – Arf kuramını geliştiren ve 1997 yılında hayatını kaybeden Cahit Arf 10 TL’lik banknotların arkasında sık sık karşımıza çıkmaktadır.
Feryal Özel
1975 doğumlu Feryal Özel genç yaşta büyük başarılara imza atan Türk bilim insanları arasında yer alıyor. Astronomi dünyasındaki en önemli isimlerden biri olan Feryal Özel, Üsküdar Amerikan Lisesi’ni ardından Columbia Üniversitesi Uygulamalı Matematik ve Fizik bölümünü tamamladı. Doktora programı için Harvard’a kabul edilen Feryal Özel, 2013 yılında dünyanın en tanınmış bilim insanlarının yer aldığı Büyük Fikirler Listesi’ne girdi. NASA’da araştırmacı olarak görev yapan ardından Arizona Üniversitesi’nde astrofizik dersleri veren Feryal Özel, 2013 yılında Amerikan Astrofizik Derneği’nin en başarılı astrofizikçilere verdiği Maria Goeppert ödülüne lâyık görüldü.
Hulusi Behçet
1889 doğumlu Hulusi Behçet, eğitimini dönemin Osmanlı toprakları içerisinde yer alan Şam’da tamamladı. Darülfünun Tıp Fakültesinde tıp eğitimi alan Hulusi Behçet, mezuniyetinin ardından dermatoloji ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar alanında ihtisas yaptı. İstanbul Üniversitesi’nde Deri Hastalıkları ve Frengi Kliniğini kuran Hulusi Behçet, aynı zamanda Türk akademisinde profesör unvanını alan ve Behçet hastalığını tanımlayan ilk kişi olma özelliğine sahiptir.
Şerif Mardin
Şerif Mardin ülkemizin en önemli sosyolog ve siyaset bilimcilerinden biri olarak sosyoloji alanındaki çalışmalarıyla Türk sosyoloji literatürüne pek çok önemli kavram kazandırmıştır. Merkez-çevre ilişkisi ve sivil toplum kavramlarını, hatta son yıllarda sıklıkla duyduğumuz “mahalle baskısı” terimini bunlar arasında sayabiliriz. 1927 doğumlu Şerif Mardin, Galatasaray Lisesinde başladığı eğitimini ABD’de tamamladı. Stanford Üniversitesi Siyasal Bilimler Bölümünden mezun olduktan sonra John Hopkins Üniversitesinde lisansüstü eğitimini aldı. Şerif Mardin aynı zamanda Boğaziçi Üniversitesi İİBF Sosyoloji Bölümünün kurucusudur. Günümüzde sosyal bilimlerin ülkemizde geldiği noktada Şerif Mardin’in göz ardı edilemeyecek son derece önemli katkıları vardır.
Halil İnalcık
Ünü ülkemiz sınırlarını çoktan aşan ve dünyanın önde gelen bilim insanları arasında yer alan Halil İnalcık, 1916 doğumludur. Columbia, Princeton, Pennsylvania ve Harvard üniversitelerinde ziyaretçi profesör olarak ders veren Halil İnalcık, Bilkent Üniversitesi Tarih Bölümünün kurucusudur. 20. yüzyıl sona ererken Cambridge’de bulunan Uluslararası Biyografi Merkezi tarafından dünyada sosyal bilimler alanında sayılı 2000 bilim insanı arasında gösterilen Halil İnalcık, yaptığı araştırmalar ve yazdığı eserlerle Osmanlı – Türk tarihine gerek siyasi ve ekonomik konularda gerek kültür ve medeniyet tarihi alanında çok büyük katkılarda bulunmuştur. Halil İnalcık’ın pek çok kitabı dünyanın çeşitli üniversitelerinde ders kitabı olarak okutulmaktadır. Ayrıca Halil İnalcık tarih alanında yaptığı çalışmalar nedeniyle Şeyh-ûl Müverrihin (Tarihçilerin şeyhi) ve Tarihçilerin Kutbu gibi isimlerle anılır.
Afet İnan
Atatürk’ün manevi kızı Afet İnan Bursa Kız Öğretmen Okulunu bitirdikten sonra öğretmenlik yapmaya başlamış, Atatürk tarafından keşfedildikten sonra dil eğitimi alması için yurt dışına gönderilmiştir. Lisans eğitiminin ardından doktorasını tamamlayan ve sosyolog unvanına sahip olan Afet İnan, Türk Tarih Kurumu’nun kuruluşunda önemli bir rol üstlenmiştir. Bir yandan öğretmenlik yapmaya devam ederken bir yandan da akademik kariyerini sürdüren Afet İnan 1950 yılında tarih profesörü olmuş ve ülkemizin en iyi tarihçileri arasındaki yerini almıştır.
Muazzez İlmiye Çığ
Dünyanın en önde gelen bilim insanlarından biri olan Muazzez İlmiye Çığ, insanlık tarihinin en gizemli toplumların arasında yer alan Sümerler ile ilgili sayısız çalışmaya imza atmıştır. 1914 yılında dünyaya gelen Muazzez İlmiye Çığ Sümer, Akad ve Hitit dilleri üzerine uzmanlık sahibidir. Ayrıca bu toplumların dillerine, kültürlerine ve inançlarına yönelik 13 kitap ve pek çok makale kaleme almıştır. Günümüzde yaşayan en ünlü Sümerolog olan Muazzez İlmiye Çığ’ın yaptığı çalışmalar Sümerler ile Türklerin ilişkisini kesin olarak ortaya koymuştur.
Türkan Saylan
1935 yılında dünyaya gelen ve 2009 yılında kaybettiğimiz Türkan Saylan, Türk tıp tarihinin en etkili doktorları ve araştırmacıları arasında ilk sıralarda gelir. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinde Dermatoloji Bölümü Anabilim Dalı Başkanlığı yapan Türkan Saylan 1976 yılında başladığı cüzzam araştırmaları sonucu 1986 yılında uluslararası bir araştırmacı hâline gelerek Hindistan’da Gandhi Ödülü’ne lâyık görülen isim oldu. Türkan Saylan kadınların eğitim ve toplum hayatındaki yerine gereken önemi veren Türkan Saylan, bu amaca yönelik olarak sosyal girişimlerde bulundu. 1989 yılında kurduğu Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’nin başkanlığını uzun süre sürdürdü.
Mete Atatüre
Prof. Dr. Mete Atatüre Cambridge Üniversitesinde kuantum fiziği alanındaki çalışmalarını sürdürüyor. Işık sesinin gürültüsünü ölçmeye yönelik çalışması sayesinde ekibiyle birlikte tarih sayfalarına adını yazdıran Mete Atatüre’ye göre evrenin bir başka köşesinde farklı bir yaşam formu bulma olasılığımız son derece yüksek!
Canan Dağdeviren
Canan Dağdeviren Harvard Üniversitesi Genç Akademi üyeliği bulunan ilk Türk unvanına sahip. Son zamanların adından en çok söz edilen Türk bilim insanları arasında yer alan Canan Dağdeviren giyilebilir teknoloji, esnek elektronik cihazlar ve yeni nesil devreler üzerindeki çalışmalarını MIT Medial Lab’da sürdürüyor. Canan Dağdeviren’in icatları arasında cilt kanserini tespit eden bir cihaz ve pilsiz çalışan giyilebilir kalp çipi bulunuyor.
