Karayolları Trafik Kanunu’na göre her araçta bulundurulması zorunlu olan plakalar sayesinde yetkililerin araç ve araç sahibi hakkındaki bilgilere ulaşabilmesi sağlanır. Plakalar, araçların kayıt altına alınmasını ve gerektiğinde takip edilmesini kolaylaştırır. Bunun sonucunda, ara sıra rastlanan renkli plakalı araçların kimler ve hangi kurumlar tarafından kullanıldığı merak uyandıran bir unsur hâline gelmektedir.
Peki plaka renkleri ve anlamları nelerdir? Her bir rengin farklı bir anlamı ve yetkili kurumlara göre belirlenmiş özel bir amacı vardır. Bu renkler ve kullanım amaçları hakkında bilgi sahibi olmak, trafikte karşılaşılan araçların hangi statüye sahip olduğunu anlamamıza yardımcı olabilir.
İçerik Tablosu
Plaka Türleri Nelerdir?
Ülkemizde plakalar kullanım alanı ve renklerine göre farklı kategorilerde değerlendirilir. Kamu görevlileri, üst düzey devlet yetkililer, Cumhurbaşkanlığı ve diplomatik temsilciler başta olmak üzere üst düzey yetki ve kurumlara özel renk ve niteliklere sahip plakalar verilir.
Örneğin, diplomatik temsilcilerin plakaları genellikle kırmızı renktedir ve özel bir kodlama sistemi ile tanımlanır. Aynı şekilde, askeri araçlarda kullanılan plakalar da yeşil renktedir ve belirli standartlara göre tasarlanır. Bu farklılıklar, hem güvenlik açısından hem de araçların kolayca tanınabilmesi açısından son derece önemlidir.
Siyah Plaka Nedir?
Trafikte, siyah zemin üzerinde beyaz renkli yazı kullanılan plakalara sıklıkla rastlanır. Bu tür kullanımlar, genel plaka tasarımından farklılaştığı için kolayca fark edilir ve dikkat çeker. Bu nedenle, siyah plakanın hangi kuruma ait olduğunu öğrenmek isteyenlerin sayısı bir hayli fazladır.
Bu sorunun yanıtı ise resmi hizmete tahsis edilmiş olan araçlardır. Yani bakanlık, belediye ve bu tür kurumların müdürlüklerine tahsis edilen araçlarda siyah üzeri beyaz yazılı plakalar kullanılır. Ayrıca ambulans ve itfaiye plakaları da siyah rengin kullanıldığı örnekler arasında sıralanabilir.
Bu tür plakaların kullanım amacı, diğer araçlardan kolaylıkla ayırt edilmesini sağlamaktır. Bu alternatiflere ek olarak, kamu kurumu niteliğindeki meslek odaları birliği ve federasyonları da siyah plaka kullanabilir. Bu kapsamda, ticaret ve sanayi odaları gibi mesleki kuruluşların resmi işler ve görevler için bu tür plakaları kullanması mümkündür. Siyah plakaların bir diğer kullanım amacı ise güvenlik ve prestij sağlamak, bu sayede resmi araçların trafikte daha kolay hareket edebilmesine imkân tanımaktır.
Yeşil Plaka Ne Anlama Gelir?
Yeşil plaka, diplomat plakası olarak da bilinir ve Türkiye’de görevlendirilmiş olan diplomatik temsilciler tarafından kullanılır. Büyükelçilik ve konsolosluklarda çalışan görevlilerin yeşil zemin üzerine beyaz font ile yazılmış plakalara sahip olması mümkündür. Bazı diplomatik topluluklar tarafından kullanılan araçlarda ise beyaz zemin üzerine yeşil yazı kullanılması da mümkündür.
Diplomatik dokunulmazlık ve belirli ayrıcalıklar sağlayan bu araçlarda bazı kodlar da bulunur. Araçların tahsis edildiği görevli kişiler uluslararası görevler yürüttüğü için söz konusu kodlar, bazı İngilizce kelimelerin kısaltmalarından meydana gelir.
- CC (Corps Consulaire): Konsolos makam aracında yer alır.
- CG (Consul General): Diplomatik muafiyete sahip konsolosluk görevlilerine tesis edilen araçlarda yer alır.
- CD (Corps Diplomatique): Büyükelçi, müsteşar, ataşe gibi diplomatik görevlilerin araçlarında yer alır.
- CM (Chef de Mission): Diplomatik muafiyete sahip büyükelçilik görevlilerinin araçlarında yer alır.
Mavi Plaka Nedir?
Emniyet Genel Müdürlüğü’ne bağlı resmi araçlarda mavi zemin üzerinde beyaz fontlu plakalar kullanılır. Mavi plakalarda il kodundan sonra “A” harfi bulunur. A, AA ve AAA şeklinde kullanılabilen harflere, devamında sayılar eşlik eder. Sonda kullanılan sayı ise aynı zamanda aracın hangi şubeye bağlı olduğunu gösterir. Araçlar plakaları üzerinden kendi içlerinde bir sınıflandırma yapılarak kişilere tahsis edilir. Doğrudan jandarmaya ait olan araçlarda ise A harfi yerine JAA ile JZZ arasındaki karakterler kullanılmaktadır.
Plakanın zemininde beyaz renk ve fontunda mavi renk kullanılması ise uluslararası kuruluş üyelerinin kullandığı araçlarda karşımıza çıkar.
Sarı Plaka Ne Demek?
Peki, trafikte sıklıkla karşılaşılan sarı plaka nedir? Sarı plaka, geçici plakadır. Henüz tescil işlemi gerçekleşmemiş araçların trafiğe çıkabilmesi için sarı plaka kullanılır. Sarı plakalarda sol üst köşeden sağ alt köşeye kadar uzanan beyaz renkli bir şerit yer alır. Geçici plakalar, 1 hafta, 30 gün ya da 1 yıl süreyle verilebilir. Sarı plakalar; üreticiler prototip ve yol testi yaptığında, ithalatçı galeriler aracı geçici olarak trafiğe çıkardığında ve satışı yapılacak taşıtların gümrükte muhafaza edilmesi sürecinde verilebilir.
Kırmızı Plaka Nedir?
Trafikte yer alan resmi görevli araçlara ait plakalar düşünüldüğünde, kırmızı renkli plakaların sayıca daha fazla olduğu fark edilebilir. Çünkü yüksek makamdaki görevliler için tahsis edilen araçların plakaları kırmızı plaka olur. Diğer yandan üst düzey yetkililerin araçlarında rastlanan kırmızı plakaların iki farklı türü vardır. Bu kapsamda, birinde kırmızı zemin renginin üzerinde sarı yazı kullanılır. Diğerinde ise beyaz üzeri kırmızı font bulunur.
Kırmızı – Sarı Plakalar
Kırmızı – sarı plakalar, yüksek mevkideki devlet görevlileri için kullanılan protokol plakalarıdır. Bu renkteki plakaları Cumhurbaşkanı, TBMM ve Anayasa Mahkemesi başkanları, genelkurmay başkanı, bakan ve vali araçlarında görmek mümkündür.
Ayrıca bu tür makam araçlarında devletin yönetim kademesiyle paralel şekilde giden bir numaralandırma kullanılır. Aşağıda yer alan numaralar, kırmızı plakanın üzerinde sarı yazı ile işlenir.
- 0001 Plaka: TBMM Başkanı (Yasama)
- 0002 Plaka: Cumhurbaşkanı Yardımcısı (Yürütme)
- 0003 – 0036 Plaka: Anayasa Mahkemesi Başkanı (Yargı)
- 0004 Plaka: Genel Kurmay Başkanı
- 0005 Plaka: Dış işleri Bakanı
- 0007 Plaka: Başbakan Yardımcısı
- 0011 Plaka: Spordan Sorumlu Devlet Bakanı
- 0016 Plaka: Milli Savunma Bakanı
- 0017 Plaka: İçişleri Bakanı
- 0018 Plaka: Maliye Bakanı
- 0021 Plaka: Sağlık Bakanı
- 0023 Plaka: Tarım ve Köy İşleri Bakanı
- 0025 Plaka: Sanayi ve Ticaret Bakanı
- 0026 Plaka: Milli Eğitim Bakanı
- 0028 Plaka: Enerji Bakanı
- 0029 Plaka: Kuvvet Komutanı
- 0030 Plaka: Çevre Orman Bakanı
- 0033 Plaka: Ulaştırma Bakanı
- 0035 Plaka: Adalet Bakanı
Bununla birlikte Cumhurbaşkanı makam aracının üzerinde hiçbir sayı ya da harf bulunmaz. Doğrudan kırmızı bir zemin üzerinde altın sarısı renginde cumhurbaşkanlığı forsu yer alır. Cumhurbaşkanlığı forsu, merkezinde parlayan bir güneş ve çevresinde tarihteki 16 adet Türk imparatorluğunu temsil eden 16 yıldızdan meydana gelir. Cumhurbaşkanlığına ait olan diğer araçlarda ise CB99 şeklinde plakalar kullanılır.
Tüm bunların dışında da kırmızı zemin üzerinde altın sarısı yazı bulunan plakalar görülebilir. Yukarıda yer alan kodlar dışında bu araç plakalarında şehir kodları gibi farklı ekler bulunabilir. TBMM üyeleri için seçilen araçlarda ise TBMM plakaları olarak bilinen farklı kodlar yer alır. (Örneğin; TBMM 087, TBMM 069, TBMM 021)
Kırmızı – Beyaz Plakalar
Kırmızı renge sahip olan bu plakalarda altın sarısından farklı olarak zeminde beyaz renk vardır. Yazılarda ise kırmızı renk tercih edilir. Kırmızı beyaz plakalar üst düzey kamu görevlilerine tahsis edilen araçlarda kullanılır. Bu görevliler arasında; emniyet müdürü, kaymakam ve rektör gibi kamu kurumlarında görev yapan üst düzey kişiler bulunur.
