XML Nedir? XML Formatlı Dosya Nasıl Açılır?

XML dosyaları, bilgisayar sistemlerinde veri alışverişi ve depolama konusunda standart bir dil arayanlar için veri organizasyonu konusunda bir mihenk taşı görevini üstlenir. “Extensible Markup Language”in kısaltması olan XML; metin tabanlı verileri hiyerarşik bir yapı içerisinde düzenlemeye, ayrıca farklı sistemler arasında bu verileri en etkili şekilde paylaşmaya yardımcı olur.

XML Nedir?

XML’in Türkçe karşılığı Genişletilebilir İşaretleme Dili’dir. Temelde HTML sınırlamalarını giderme amacıyla tasarlanan ve web sayfalarında yapı oluşturma amacıyla kullanılan XML, temelde HTML’e göre çok daha esnek olmasıyla dikkat çeker.

XML etiketleri, HTML etiketleri gibi önceden tanımlanmış değildir. Diğer bir deyişle XML’deki etiketleri siz tanımlarsınız. Aslında kendi etiketlerini oluşturmaya imkan vermesi XML’i veri depolamak için uygun hale getirir ve işaretleme dilinin “genişletilebilir” özelliğini simgeler.

Bu kapsamda dilerseniz XML kullanarak her bir ürünün bir etiketle temsil edildiği bir ürün listesini saklayabilirsiniz. Her ürün etiketinin ürüne ilişkin ad, fiyat ve açıklama gibi bilgileri içermesini sağlayabilirsiniz.

Diğer yandan XML, HTML’den farklı olarak kendi başına herhangi bir iş yapamadığından, XML belgelerini görüntülemek için HTML gibi bir başka biçime dönüştürmeniz gerekir. Bu dönüştürme işleminde genellikle XML Ayrıştırıcı isimli program kullanılır. XML belgelerini okuyup HTML gibi başka bir biçime dönüştüren yazılım kitaplığı olan XML Ayrıştırıcı kullanıp belge dönüştürüldükten sonra belgeyi web tarayıcısında görüntüleyebilirsiniz.

XML Formatlı Dosya Nasıl Açılır?

XML formatlı dosyaları açmak için farklı yöntemler kullanılabilir. Gelin bu yöntemlere teker teker göz atalım…

Metin Düzenleyici Kullanma

• Açmak istediğiniz XML dosyasının üzerine gelin ve sağa tıklayın.
• Birlikte Aç seçeneğini genişletin.
• Windows için Not Defteri, MacOS için ise TextEdit uygulamasını seçin.
• XML dosyası bu işlemden sonra boyutuna bağlı olarak değişebilen bir süre sonunda açılır.
• XML dosyalarını açmak için hep bu uygulamayı kullanacaksanız, uygulamayı varsayılan olarak kaydedebilirsiniz.

XML Düzenleme Yazılımlarını Kullanma

XML dosyalarını daha profesyonel bir şekilde düzenlemek için özel XML yazılımlarından faydalanabilirsiniz. Bunun için XML dosyalarını açmak, düzenlemek ve incelemek için daha fazla özellik sunan Oxygen XML Editor, XMLSpy, veya Notepad++ gibi araçları kullanabilirsiniz.

Tarayıcı Kullanma

XML dosyalarını görüntülemek için tercih edebileceğiniz diğer bir yöntem ise tarayıcıyı kullanmaktır. Bunun için yapmanız gereken, tarayıcınızın adres çubuğuna dosya yolunu yazmak ve tarayıcıda XML dosyanızı açmak. Diğer yandan bu yöntem genellikle dosyanın düzenli bir şekilde görüntülenmesini sağlamaz. Çünkü tarayıcılar çoğu zaman XML dosyalarını ağaç yapıları olarak göstermez.

Entegre Geliştirme Ortamları (IDE) Kullanma

Yazılım geliştirme amacıyla kullanılan IDE’ler, genellikle XML dosyalarını açma ve düzenleme yeteneğine sahiptir. Eclipse, IntelliJ IDEA veya Visual Studio gibi IDE’ler kullanıyorsanız, bunların XML düzenleme özelliklerinden faydalanabilirsiniz.

Online XML Görüntüleyiciler Kullanma

XML dosyanızı yükleyip çevrimiçi olarak incelemek için internet üzerindeki online XML görüntüleyicileri kullanmayı tercih edebilirsiniz.

XML Kullanmanın Avantajları

• XML platformdan bağımsız bir dil olduğu için kullanıcılar, işletim sistemi türünden bağımsız bir şekilde, herhangi bir sistemde bu dili çalıştırabilirler. 
• XML’de karmaşık teknik jargonlar kullanılmadığı için farklı düzeydeki kullanıcılar tarafından kolayca okunup anlaşılabilir. 
• XML, Java ile uyumluluğa sahiptir. 
• XML belgesinin hatasız olduğunu doğrulamak için DTD ve şema doğrulaması kullanılabilir.
• Çapraz platform yapısı sayesinde XML kodları, herhangi bir dönüştürme gerekliliği olmadan farklı sistemler arasında kolaylıkla paylaşılabilir.

XML Ne Zaman Kullanılır?

XML temel olarak verileri depolama ve taşıma amacıyla kullanılır. Geliştiriciler XML’i web siteleri oluşturma amacıyla da kullanabilse de, XML, HTML’den farklı olarak verileri ziyaretçileri göstermez. XML sorunsuz bir şekilde çalışan web uygulamaları oluşturabilmek için çoğu zaman SQL ve Java gibi diğer dillerle birlikte kullanılmaktadır.

XML’in temel amacı bir bilginin bir yerden bir başka yere taşınması olmakla birlikte; XML’i nasıl kullanacağınız size ve seçtiğiniz teknolojiye bağlı olarak değişebilir. Çoğu zaman verilerin bir sunucudan ya da uygulamadan veri tabanına taşınması için XML’den faydalanılır.

Diğer yandan XML etiketleri de kullanıcı tanımlı olduğu için depolanan veri türü de size bağlı olacaktır. XML genellikle; faturalar, müşteri bilgileri, kataloglar, ürün bilgiler,, sipariş bilgileri ve kitaplar gibi yapılandırılmış verileri depolama amacıyla kullanılır. 

XSLT ya da onu dönüştürecek farklı bir biçimlendirme yöntemine sahip olduğu sürece web sayfası oluşturma amacıyla XML kullanılması da mümkündür. XML’in, HTML’ye benzeyen web sayfaları oluşturmak için XSLT ile birlikte kullanılması söz konusu olabilse de, bu yöntemin web sayfaları oluşturma sürecinde HTML kadar popüler olmadığını belirtmek isteriz.

XML büyük web sitelerinin HTML belgelerini oluşturma sürecini kolaylaştırma, veri tabanlarını boşaltıp yeniden yükleme, kurumlar ve sistemler arası bilgi alışverişini sağlama, veri işleme gereksinimlerini özelleştirme amacıyla verileri depolama ve düzenleme, hemen hemen tüm istenen çıktıları oluşturma amacıyla stil sayfalarıyla birleştirme amacıyla kullanılabilir. Sağladığı avantajlar dolayısıyla XML internet ortamında en yaygın şekilde kullanılan diller arasında ilk sıralarda gelir.