Ölümünün üzerinden geçen her yıl Mustafa Kemal Atatürk’e olan özlemimiz artmaya ve Atatürk kırmızı çizgimiz olmaya devam ediyor. Azim, mücadele, kararlılık ve başarı dolu bir hayatın bir ulusun geleceğini nasıl şekillendirdiğini anlamaya çalıştıkça, Atatürk’e ve silah arkadaşlarına duyduğumuz hayranlık büyüyor. Atatürk ile ilgili filmler ise tarihimizi daha iyi anlamamızı ve geleceğimize yönelik adımlar atarken dikkate almamız gereken önemli dersler çıkarmamızı sağlıyor.
İçerik Tablosu
Veda (2010)
- IMDb: 7.2
- Yönetmen: Zülfü Livaneli
- Oyuncular: Sinan Tuzcu, Dolunay Soysert, Serhat Mustafa Kılıç, Ezgi Mola, Özge Özpirinçci
Atatürk’ün hayatı filmi olarak karşımıza çıkan filmler genellikle belirli bir dönemi kapsıyor ve çoğu kişinin bildiği tarihi olayları temel alıyor. Yönetmenliğini Zülfü Livaneli’nin yaptığı Veda ise Atatürk’ün hayatına yakından tanık olan Salih Bozok’un yani “Atatürk’ün Yâveri”nin gözünden Atatürk’ü anlatıyor.
Tıpkı Atatürk gibi 1881 yılında Selânik’te dünyaya gelen ve çocukluk yıllarından itibâren Atatürk’le yolları neredeyse hiç ayrılmayan Salih Bozok, hem bir lider hem de bir dost olarak Atatürk’le tanışmamızı sağlıyor. Salih Bozok’un anılarına dayanan Veda, Mustafa Kemal Atatürk’ün askeri kimliği, inkilapları, başarıları, fedakârlıkları ve özel hayatına ilişkin pek çok önemli kesit sunuyor. Salih Bozok Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatına hem çocukluk hem savaş ve Cumhuriyet yıllarında tanık olduğu için bu büyük liderin yaşadıklarına farklı bir açıdan bakmamızı sağlıyor.
Mustafa (2008)
- IMDb: 6.7
- Yönetmen: Can Dündar
En çok beğenilen Atatürk filmleri arasında yer almasına karşın Mustafa aslında bir belgesel. Can Dündar’ın Atatürk’ün ölümünün 70. yılında hazırladığı Mustafa belgeseli, Mustafa Kemal Atatürk’ü tarlalarda oynadığı yıllarda Sarı Zeybek’e konu olan hastalık ve ölüm günlerine kadar A’dan Z’ye anlatıyor. Mustafa’nın en önemli özelliklerinden biri Atatürk’ü yalnızca başarılı, büyük ve güçlü bir devlet adamı olarak değil, aynı zamanda hepimiz gibi korkuları, arzuları ve zaafları olan bir insan olarak karşımıza çıkarmasıdır.
Yalnız ve yoksul bir çocuğun bir ülkenin en sevilen insanına dönüşmesini ve bir imparatorluğun küllerinden yepyeni bir ülke yaratmasını konu alan bir biyografi olan Mustafa; başarılı bir askerin, büyük bir reformistin ve seçkin bir devlet adamının öyküsünü etkili bir şekilde anlatıyor. Usta gazeteci Can Dündar’ın tecrübesini ve hikaye anlatıcılığını ustalıkla birleştirdiği Mustafa, mutlaka izlenmesi gereken Atatürk’le ilgili filmler arasında ilk sıralarda geliyor.
Cumhuriyet (1998)
- IMDb: 8.5
- Yönetmen: Ziya Öztan
- Oyuncular: Rutkay Aziz, Savaş Dinçel
Ziya Öztan tarafından Kurtuluş’un devamı niteliğinde, ancak bu kez beyazperde için çektiği Cumhuriyet 2,5 saatlik uzun bir filmdir. Kurtuluş Savaşı’nın sonundan cumhuriyetin ilânına kadar olan dönemi anlatan Cumhuriyet’te Atatürk’ün devlet adamı yönü ön plândadır. Adeta bir tarih dersi etkileyiciliğindeki filmde Rutkay Aziz Atatürk’ü ve Savaş Dinçel İsmet İnönü’yü canlandırmıştır. Çekildiği dönemde ülke tarihinin en büyük bütçeli yapımlarından biri olan Cumhuriyet filminin senaryosu Turgut Özakman’a aittir.
Sarı Zeybek (1993)
- IMDb: 8.5
- Yönetmen: Can Dündar
Atatürk’ün son 300 gününü anlatan bir belgesel olan Sarı Zeybek bir dönem okullarda, evlerde hemen herkes tarafından izlenmiştir. En iyi Atatürk filmi denilince akla gelen ilk isimlerden biri Sarı Zeybek’tir. Büyük olasılıkla en çok bilinen ve izlenen Atatürk filmi olan Sarı Zeybek’in yönetmeni Can Dündar’dır. İçerisinde Mustafa Kemal Atatürk’ün gerçek videoları yer alır. Sarı Zeybek’te Atatürk’ün hastalığı, hastalığına teşhis konulması ve bu esnada yaşananlar anlatılırken bunu şekillendiren Atatürk’ün en yakınındaki kişilerin söylemleri oluyor.
Sarı Zeybek izleyenlere duygu dolu anlar yaşatan bir yapım olup Atatürk’ün, hasta olmasına ve doktorlarının onay vermemesine rağmen orkestradan Sarı Zeybek çalmasını istediği ve dizlerini vura vura zeybek oynadığı sahneleriyle hafızalara kazınmıştır. Hatay meselesi gündemdeyken dünya basınını çalkalayan “Atatürk ölüm döşeğinde” haberlerine karşı bir medyan okuma olarak kabul edilebilecek büyük bir fedakarlık olan bu durum, Atatürk’ün hayatının son anlarında dahi ülke menfaatini kendi sağlığından önde tuttuğunu açıkça gözler önüne sermiştir. Sarı Zeybek’in büyük beğeni toplayan müzikleri ise Fahir Atakoğlu’na ait.
Zübeyde, Analar ve Oğullar (2023)
- IMDb: 6.1
- Yönetmen: Cenk Yaz
- Oyuncular: Alican Yücesoy, Aslıhan Güner, M. Sitare Akbaş
Zübeyde, Analar ve Oğullar, hakkında çok fazla bilgi sahibi olmadığımız, Mustafa Kemal Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım’ı merkezine alıyor. Büyük bir savaş ve kaos ortamında hem eşini hem altı çocuğundan dördünü kaybeden Zübeyde Hanım’ın Atatürk’ü nasıl yetiştirdiğine odaklanan film, bir yandan güçlü bir annenin bir yandan tarihe yön verecek bir liderin hikayesine tanıklık etmemizi sağlıyor. Atatürk ile ilgili filmler genellikle savaş ve mücadele dolu yolları anlatsa da, 2023 yapımı bu film ağırlıklı olarak Atatürk’ün çocukluk yıllarını konu alıyor.
Çanakkale 1915 (2012)
- IMDb: 6.2
- Yönetmen: Yeşim Sezgin
- Oyuncular: Baran Akbulut, Özgür Akdemir, Rıza Akın
Çanakkale yalnızca Türk milleti için değil dünya tarihi için de bir savaştan çok daha fazlası, adeta bir destandır. Kurtuluş Savaşının en önemli cephelerinden biri olan Çanakkale cephesinde yaşanan savaş, Çanakkale 1915 filminde çok başarılı bir şekilde beyazperdeye taşınıyor. Hem savaşı hem insanların psikolojisini benzersiz bir şekilde aktarmayı başaran Çanakkale 1915, Gelibolu Yarımadasında gerçekleşen Gelibolu Harekâtını anlatıyor. Film Veli ve Mehmet Ali isimli iki arkadaşın hikayesini anlatmakta olup seferberlik ilanıyla başlıyor. İki arkadaş gönüllü olarak askere yazılıyor ve kısa süre sonra Eceabat’a gönderiliyor. Veli ve Mehmet Ali, Mustafa Kemal’in önderliğindeki 19. Tümen’e katılarak inanç ve kararlılık dolu bir mücadeleye dahil oluyor.
Balkan Savaşında alınan yenilginin ardından Türk milletinin yeniden dirilişini temsil eden Çanakkale 1915, aynı zamanda Bigalı Mehmet Çavuş ve Seyit Onbaşı gibi pek çok tarihi figürü yansıtıyor. Filmin senaristi ise Turgut Özakman.
Dersimiz: Atatürk (2010)
- IMDb: 6.2
- Yönetmen: Hamdi Alkan
- Oyuncular: Halit Ergenç, Çetin Tekindor, Batuhan Karacakaya
Pek çok kişinin Atatürk ile ilk tanışması çocukluk çağına denk gelir. 2010 yapımı bir film olan Dersimiz: Atatürk bir grup beşinci sınıf öğrencisinin Atatürk’ü öğrenme hikayesini beyazperdeye taşıyor. Çocukların Atatürk’ü daha yakından tanıması ve anlaması için öğretmenleri onlara bir araştırma ödevi veriyor. Tarihçi bir dedenin yardımına başvuran çocuklar, kendilerini uzun ve hafızalarına kazınacak bir yolculuğun içerisinde buluyor.
Dersimiz: Atatürk, Mustafa Kemal Atatürk’ün dünyanın saygısını kazanan tarihi başarılarını ve günümüz Türkiyesini inşa ederken karşı karşıya kaldıkları zorlukları, verdiği mücadeleleri çok etkileyici bir şekilde yansıtıyor.
Son Akşam Yemeği (2023)
- IMDb: 6.9
- Yönetmen: Levent Onan
- Oyuncular: Onur Tuna, Pelin Akil, Engin Şenkan
Yakın zamanda vizyona giren Son Akşam Yemeği, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun ilân edilmesinden bir gün öncesine uzanır. Osmanlı İmparatorluğunun resmen sona erdiği 28 Ekim 1923 pazar akşamında Çankaya Köşkünün mutfağında geçen Son Akşam Yemeği, Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşunun 100.yılına özel olarak hazırlanmıştır.
Atatürk’ün Fedaisi Topal Osman (2013)
- IMDb: 3.7
- Yönetmen: Atilla Akarsu
- Oyuncular: Reha Beyoğlu, İzzet Çivril, Erdal Dalcı
Ülkesine yürekten bağlı Topal Osman’ın hikayesini konu alan Atatürk’ün Fedaisi Topal Osman, 2013 yapımı bir filmdir. Osman’ın babası askere gitmemesi için altın olarak bedel ödemeye razıyken, Osman Balkan Savaşına gönüllü olarak katılıyor. Dizine şarapnel parçasının isabet etmesiyle topal kalsa da, mücadele etmekten vazgeçmiyor.
Topal Osman gönüllü bir birlik kurarak önce Kafkas Cephesi’nde sonra Rum çetelerine karşı mücadelesini sürdürüyor. Atatürk’e yönelik suikast girişiminden sonra Topal Osman Ankara’ya çağrılıyor ve bizzat Atatürk’ün korumalığını üstleniyor. Topal Osman’ın çok da kolay geçmeyen Ankara hayatı da Atatürk’ün Fedaisi Topal Osman filminde anlatılıyor.
Pera Palas’ta Gece Yarısı (2022)
- IMDb: 7.0
- Yönetmen: Emre Şahin
- Oyuncular: Hazal Kaya, Tansu Biçer, Selahattin Paşalı
2022 yılında Netflix’te yayınlanan Pera Palas’ta Bir Gece Yarısı’nın yönetmeni Emre Şahin. Genç bir gazeteci olan Esra’nın Pera Palas Oteli hakkında bir yazı yazmakla görevlendirilmesi sürükleyici bir hikâyenin başlangıcı oluyor. Esra otel hakkında araştırma yaparken karşısına gizemli bir odada geçmişe açılan bir kapı çıkıyor. Bu kapıdan 1919 yılına ışınlanarak kendini Osmanlı’nın son döneminde ve Mustafa Kemal Atatürk’e düzenlenecek bir suikast girişiminin tam ortasında buluyor.
Esra karşı karşıya kaldığı bu durumda, geçmişle geleceği birbirine bağlayan bu gizemli olayı çözmeye çalışırken aynı zamanda vatan ve tarih için büyük fedakarlıklar yapmak zorunda kalıyor. 8 bölümden oluşan dizinin çekimleri Pera Palas Oteli başta olmak üzere İstanbul’un pek çok tarihi mekanında yapılmıştır. Dizi hem fantastik unsurları hem gizem unsurlarını tarihi olaylarla harmanlamış, izleyicileri sürükleyici bir hikayenin içerisine davet etmiştir. Bu arada, dizi 1919 yılındaki siyasi komplolara ve suikast girişimlerine kurgusal bir bakış açısıyla yaklaşıyor.
Ya İstiklal Ya Ölüm (2020)
- IMDb: 8.0
- Yönetmen: Yasin Uslu
- Oyuncular: İlker Kızmaz, Birkan Sokullu, Dolunay Soysert, Osman Sonant
Senaryosunu Funda Çetin’in kaleme aldığı ve TRT 1’de yayınlanan Ya İstiklal Ya Ölüm dizisi, İstanbul’un işgal edildiği ve Meclis-i Mebusan’ın dağıtıldığı 16 Mart 1920 tarihinde başlıyor. Dizi Kurtuluş Savaşından önce, Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde Kuvâ-yi Milliye hareketinin doğmasını ve Ankara’da yeni meclisin kurulmasına ilişkin süreci anlatıyor.
Ya İstiklal Ya Ölüm’de mebusların canları pahasına Ankara’ya ulaşma çabasını, Milli Mücadele’ye İstanbul’dan silah taşımak için girişilen mücadeleleri ve Atatürk’ün yeni meclisi açmaya yönelik çalışmalarını merkezine alıyor. TRT 1’in Milli Mücadele’nin 100. yılına özel olarak hazırladığı bir proje olan Ya İstiklal Ya Ölüm’ün çekimleri İstanbul ve Ankara’daki çeşitli tarihi mekanlarda çekilmiştir. Tarihi dizi ve filmleri izlemekten keyif alanların beğenisini kazanan Ya İstiklal Ya Ölüm, Kurtuluş Savaşından önce yaşanan olayların ve Mustafa Kemal Atatürk’ün liderlik vasıflarının daha iyi, anlaşılmasına yardımcı olan yapımlardan biridir.
Kurtuluş (1994)
- IMDb: 9.2
- Yönetmen: Ziya Öztan
- Oyuncular: Rutkay Aziz, Savaş Dinçel, Mahmut Cevher, Altan Erkekli, Ayda Aksel, Macide Tanır
Kurtuluş Savaşı’nı konu alan Kurtuluş dizisinin senaryosunu Turgut Özakman yazmıştır. Yunanistan, İngiltere, İtalya ve Fransa gibi işgalci güçlere karşı verilen destansı bağımsızlık savaşını konu alan 6 bölümlük mini dizi, Mustafa Kemal Atatürk’ü ve o dönem verilen mücadeleyi en iyi şekilde anlatmaktadır.
